LỬA TRẠI VÀ
CÁC HÌNH THỨC LỬA TRẠI

Trong một cuộc cắm trại (có ở lại đêm) sẽ không trọn vẹn nếu thiếu lửa
trại. Nhưng đây cũng là một hoạt động dễ bị hiểu lầm và lạm dụng nhiều
nhất trong sinh hoạt.

Hãy nên nhớ rằng: lửa trại không phải là một buổi trình diễn văn nghệ
cho trại sinh có dịp giải trí sau một ngày hoạt động, hay để giúp vui
cho dân chúng trong vùng, hoặc để phô diễn tài nghệ cá nhân... mà chúng
ta phải lưu ý đến tính chất giáo dục và mục đích rèn luyện của lửa trại.
Lửa trại không dành cho các tài tử hay diễn viên chuyên nghiệp mà dùng
cho các trại sinh. Ở đây, họ được giao lưu kết bạn, xây dựng tình đồng
đội, thân hữu... được cùng vui chơi, ca hát, nhảy múa, đóng kịch... giúp
phát triển năng khiếu nghệ thuật, lòng tự tin, mạnh dạn, óc quan sát,
trí tưởng tượng... Ngoài ra, lửa trại còn để lại trong tâm hồn trại sinh
những dấu ấn sâu sắc, khó quên, nhất là những buổi lửa tĩnh tâm, lửa
dặm đường.

Lửa trại phải diễn ra ở khung cảnh thiên nhiên thoáng đãng, tránh những
khu vực đông đúc nhiều người qua lại, để bầu không khí được thân mật, ấm
cúng, các trại sinh dễ dàng biểu lộ khả năng hay mạnh dạn sinh hoạt.

Các loại lửa trại: Có nhiều loại lửa trại,
nhưng tựu trung được chia làm hai loại chính:

- Lửa trại nguyên thủy

- Lửa trại tăng cường


Lửa trại nguyên thủy:

Lửa trại nguyên thủy cũng chia thành nhiều loại như: lửa vui, lửa dặm
đường (thanh đàm, mạn đàm), lửa tĩnh tâm...

1. Lửa vui:

Đây là một hình thức của lửa trại nguyên thủy như các cổ nhân ta xưa,
khi phát hiện ra lửa; cứ đêm đêm họ cùng tụ tập bên đống lửa, nghỉ ngơi,
sưởi ấm, xua đuổi bóng đêm và thú dữ. Họ kể cho nhau nghe những chuyện
đã làm, dự kiến những chuyện sẽ làm... Họ nói, họ hát cho nhau nghe, họ
múa, họ nhảy để cảm tạ thiên nhiên, thần thánh, trời đất... Lửa vui
thường dành cho các tiểu trại, trong những đêm không có lửa trại chính
thức.

Loại lửa trại này sau khi đốt lửa lên rồi, các trại sinh đến tụ tập bên
đám lửa kể chuyện hay đàn hát tự do. Không có chương trình hay nghi thức
sắp đặt trước. Trại sinh muốn tham dự hay không tùy ý. Nhưng phải có
một người Phụ trách ở đó giám sát, không cho xuất hiện những ngôn ngữ
hay hành động quá đáng. Trong những lần lửa trại như thế này, người Phụ
trách sẽ nhận thấy rằng: Chính nhờ ngồi quanh đống lửa để chuyện trò
thân mật, mình mới có thể tìm hiểu các bạn một cách sâu sắc hơn bất cứ
một dịp nào khác. Cũng chính tại nơi đây, bầu không khí thân hữu nảy nở,
khiến những e dè thường nhật bị xóa bỏ, chúng ta sẽ có thể dễ dàng
chuyện trò thân mật hơn.

2. Lửa dặm đường:

Hình thức tổ chức cũng giống như lửa vui, nhưng (có thể) có những chủ đề
sâu sắc hơn để cùng bàn luận, đàm đạo... trong không khí thân mật,
thoải mái. Như những người lữ hành, du mục, sau những chặng đường dài,
họ đốt một đống lửa bên đường để tạm nghỉ. Ôn lại chặng đường đã qua và
chuẩn bị cho chặng đường sắp đến. Họ truyền đạt cho nhau những kinh
nghiệm sống, những kiến thức cuộc đời, động viên tinh thần, an ủi giúp
đỡ lẫn nhau...

Lửa dặm đường tổ chức rất gọn nhẹ, ấm cúng, thân mật... Đây cũng là một
buổi thanh đàm thoải mái và tự do, ai muốn ngâm thơ, đàn hát, kể
chuyện... tùy thích.

3. Lửa tĩnh tâm:

Thường được tổ chức sau các chương trình lửa trại, khi tất cả các trại
sinh không phận sự đã về lều, chỉ còn lại các đối tượng đã được xét
chọn, những người có trách nhiệm . Đây là một phương pháp giáo dục tâm
hồn, nâng cao tinh thần hướng thượng...

Trong tình thân ái cởi mở, những người được chọn nói lên những suy nghĩ,
thắc mắc, ước nguyện... để chia sẻ với những người tham dự. Những người
này sẽ hướng dẫn, động viên, giải tỏa và bồi dưỡng thêm cho đối tượng.
Sau đó, tùy theo nội lệ của từng đơn vị, sẽ có nghi thức tuyên hứa hay
kết nạp.

Dù mỗi phong trào, mỗi đơn vị có nghi thức tĩnh tâm khác nhau, nhưng tất
cả đều hướng tới điều thiêng liêng cao đẹp nhất của con người.


Lửa trại tăng cường

Loại lửa trại này bầu không khí hoàn toàn khác hẳn. Sẽ có nghi thức khai
mạc và chương trình sắp đặt từ trước - do một Quản trò và một quản lửa
điều hành buổi lửa trại. "Lửa trại tăng cường" được chia thành nhiều
hình thức.

1. Lửa trại khai mạc:

Đây là buổi lửa trại trong đêm đầu tiên ở đất trại - có thể xem đây cũng
là một nghi thức khai mạc. Nội dung gồm những tiết mục có tính cách tự
giới thiệu và kết bạn (nếu có nhiều đoàn cùng tham dự). Nên ngắn gọn -
không kéo dài quá 1 giờ 30 phút.

2. Lửa trại chính thức:

Đây là buổi lửa trại quan trọng nhất. Thường tổ chức vào đêm bế mạc
trại. Đây cũng là buổi tổng kết, trao giải, biểu dương, khen thưởng
những cá nhân và đơn vị đã xuất sắc trong kỳ trại. Chương trình được
Quản trò lồng vào những tiết mục đã thu gom ở đơn vị hoặc cá nhân và
được sắp xếp sao cho thật linh động, hấp dẫn.

3. Lửa trại kỷ niệm:

Được tổ chức nhân kỷ niệm một sự kiện hay một danh nhân, một thánh nhân
hoặc trong dịp sinh nhật của đoàn hay của nhân vật quan trọng trong
vùng. Đây là loại lửa trại có đề tài riêng - cho nên nội dung chỉ xoay
quanh chủ đề đó. Khi tổ chức những hình thức lửa trại này, theo phép xã
giao, ta nên mời chủ đất và gia đình, những nhân vật mà đoàn tiếp xúc,
những ân nhân, v.v...

Ngoài ra, chúng ta nên mời các Phụ trách và các tổ chức thanh thiếu niên
sở tại tham gia sinh hoạt lửa trại để tình huynh đệ phong trào thêm
đoàn kết và phát triển. Trường hợp cắm trại để tĩnh tâm tuyên hứa, thì
sau giờ "lửa trại chính thức", được tổ chức làm giờ tĩnh tâm.




Có nhiều cách xếp củi để đốt lửa trại: Kiểu tăm xe, kiểu hình nón, kiểu
tứ diện (củi chó), kiểu lục lăng, củi cây đinh liệu...

HÌNH TĂM XE

Củi được xếp theo hình tăm xe, nghĩa là tất cả củi để dưới đất nhưng có
một đầu chống lên nhau đầu kia hướng ra ngoài tạo thành hình tăm xe,
dùng lối này ít tốn củi nhưng lửa không cháy cao được.

HÌNH NÓN



Là kiểu sắp xếp củi trên đầu chụm lại và dưới chân loe ra; củi nhỏ và
khô ở nòm, củi lớn ở ngoài.

HÌNH TỨ DIỆN

Là kiểu xếp một hình nón ở giữa bằng củi nhỏ và khô, bên ngoài xếp thành
hình vuông 2 củi ngang 2 củi dọc cứ thế mà chồng lên nhau bọc lấy hình
nón, cao dần lên cho khuất chỏm hình nón, nhớ để chỗ châm lửa về phía
gió thổi.

HÌNH LỤC LĂNG

Xếp hình nón ở giữa như trên, bên ngoài bao bọc bằng củi lớn xếp hình
tam giác cân, xéo nhau cao lên.

HÌNH BÁT GIÁC

Như kiểu tứ diện song các hình vuông xéo nhau chia thành tám cạnh.

CÂY ĐINH LIỆU

Là hình thức tổ chức lửa trại lớn; ở thành thị thì có thể là cây bông,
pháo xì hoa từ gốc đến ngọn (cao khoảng 3-4 mét trở lên) cho cháy lâu
hàng giờ để vừa xem vừa ăn uống, vui chơi trò chuyện với nhau. Ta có thể
làm cây đinh liệu bằng cách xếp đống lửa trước bằng cả thân cây (không
chặt nhỏ) cao từ 2 đến 5 mét. Kiểu này hay xếp thành hình nón và cần đến
6 tới 10 cây cao đều nhau, cây cần khô và có nhựa như cây thông hoặc
thuộc loại dễ cháy. Muốn cho cây cháy ngay và sáng rực từ đầu đến chân,
ta có thể phết nhựa thông, nhựa chai vào suốt quanh thân cây. Nhớ đừng
quên xếp củi hình lục lăng hay bát giác ở dưới cùng để giữ lửa.

CÂY ĐÈN HIỆU

Là hình thức tổ chức lửa trại lớn, ta dùng 1 cây cao và cắm pháo bông từ
đầu đến chân cho cháy sáng hàng giờ để thay thế cho việc đốt lửa trại
(dạng này chỉ dùng cho những nơi người ta cấm không cho đốt lửa trại).
Chúng ta có thể làm cây đèn hiệu bằng cách xếp, cả thân cây cao từ 3 đến
5 mét theo kiểu hình nón và dùng từ 5 đến 7 cây là vừa. Ta nên dùng cây
dễ cháy như thông chẳng hạn. Muốn cho tất cả cây cùng cháy rực lên ta
dùng nhựa thông phết một lớp mỏng ngoài thân cây, nhưng dù sao muốn nó
cháy lâu ta cũng phải xếp 1 đống củi hình tứ giác, lục lăng hay bát giác
ở giữa để giữ lửa.

Ngoài ra còn có một cách nữa là cho cát vàng khô vào một chậu hoặc lon,
sau đó đổ dầu hôi vào, đánh diêm ném lên cát là cháy, khi hết dầu ta chỉ
cần đổ thêm dầu là lửa lại bừng sáng.

Cách này thường làm để trong lòng đống củi để khi trại trưởng châm lửa
là nó bắt liền, nếu không có cát thì để ống dầu hôi nhưng nhúng giẻ
rách, tránh đổ dầu ở ngoài vào khi lửa không cháy và vì thế nên chuẩn bị
củi lửa và đầu trước.

Trong khi làm các kiểu xếp củi trên đây, ta nên nhớ phải để một chỗ hổng
để châm lửa vào; nếu dự trù cách khai lửa không bằng cách châm đuốc thì
phải tiên liệu nơi bắt lửa đầu tiên, ở đó ta nên để một ít dầu hỏa hay
nhựa thông để lửa dễ bắt.

CÁCH TẠO MÀU CHO LỬA

Trong đêm lửa trại nhiều khi cũng cần đến việc sử dụng các cách làm màu
cho lửa để tăng phần hào hứng cho đêm lửa trại.

Làm khói: Ném vào đống lửa đang cháy rực rỡ một ít cỏ tươi hay lá tươi.

Làm sáng rực: Ném vào lửa từng nắm rơm khô hoặc giấy cắt nhỏ.

Làm lửa màu đỏ: Ném vào lửa một nắm bột màu đen.

Làm lửa xanh lục: Ném vào lửa một nắm bột sulfate de cuivre.

Làm lửa vàng: Ném vào lửa một nắm muối to hay nhựa.

Làm lửa xanh lơ: Ném vào lửa giấy bạc nhũ trắng.

Làm lửa nổ: Ném hạt nhãn khô, cắt ống lồ ô bịt kín ném vào.

CÁCH LÀM ĐUỐC

Dù có hiện đại đến bao nhiêu đi chăng nữa thì trong đêm lửa trại vẫn cần
phải có ánh lửa bập bùng của ngọn đuốc và củi lửa trại. Vì vậy, để
chuẩn bị tốt cho đêm lửa trại, đầu tiên chúng ta nên lưu ý đến công việc
làm đuốc. Có các cách thường làm sau đây:

Dùng nhựa thông, nhựa tràm, nhựa chai nấu lên cho lỏng rồi lấy các cây
gậy vừa tầm tay từ 60 đến 80cm, nhúng đầu gậy vào nhựa khoảng 15cm, sau
đó để cho hơi khô và lấy vải hoặc giấy báo bọc xung quanh 1 lần, sau đó
tiếp tục nhúng vào nhựa nhiều lần.

Lấy ống sữa bò đóng lên một cây gậy trong có đổ cát vàng khô; lúc sắp
đốt đổ dầu lửa vào cho ướt hết thì thôi, đến khi cần quẹt diêm lên là
cháy.

Lấy ống tre, nứa khô cho nhựa chai vào trong; ở ngoài quấn giấy xanh đỏ
cho đẹp. Nhớ làm cái che tay cho khỏi bị nóng. Khi đốt lên là cháy.

Lấy ống tre xanh tươi trong đổ dầu lửa, rồi lấy vải thấm vào làm bấc đốt
lên là cháy.

Dùng ống tre chẻ đầu thành 6-8 phần đều nhau, đặt lon sữa bò vào và dùng
dây kẽm cột lại. Bằng cách này dầu sẽ không đổ ra ngoài.

LÀM CHUỘT LỬA

Chuột lửa là một công cụ cho việc châm lửa. Có nhiều cách để chế tạo
chuột lửa, tùy sáng kiến của mỗi người: hoặc từ trên cao chạy xuống,
hoặc từ dưới thấp chạy lên cao rồi mới xuống đống lửa.

TỪ TRÊN CAO CHẠY XUỐNG

- Căng dây kẽm đến thân cây hay một điểm cao và có độ dốc vừa phải, đầu
dây kẽm (phía đống lửa) chúng ta nối bằng một đoạn dây nilon ngắn để sau
khi cháy thì dây đứt, không gây trở ngại cho việc trình diễn.

- Lấy lon sữa bò, lon bia... cho giẻ tẩm dầu vào, lấy dây kẽm làm thành
một cái quai. Dùng tim đèn nối dài (hay vải se lại thành sợi) cột vào
lon.

- Treo lon lên điểm cao nhất của sợi dây kẽm, cố định bằng dây thun,
thòng dây tim xuống cho vừa tầm.

- Khi đốt dây thun đứt, lon lửa sẽ trôi theo độ dốc xuống đống lửa.

TỪ DƯỚI CHẠY LÊN:

Nguyên tắc thì vẫn trượt theo dây nhưng một bên thì nhờ trọng lượng, một
bên thì nhờ dây thun đàn hồi. Loại chuột lửa này chúng ta để cho hộp
lon nằm ngang và làm hai khoen bằng dây kẽm để dễ dàng trượt theo dây
hướng dẫn.

Từ một góc nào đó, dùng dây thun tạo lực đàn hồi để bắn mồi lửa lên cao,
có sẵn mồi lửa, từ đó chuột sẽ chạy xuống đống củi.